journalistiek boeken links contact cv curriculum vitae
mirjam van immerzeel

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 


 

journalistiek

Wat! Werkt u nog zestig uur? (Management Team)

 

‘Zeventig, tachtig uur werken? Dat kan echt niet meer. Dat vinden ze hier behoorlijk zielig, vooral de jongeren.’
Directievoorzitter Mirjam Sijmons (44) van Content schiet in de lach. ‘Het wordt gewoon niet gewaardeerd’, verklaart ze. ‘Veel uren maken is nog een staartje van de oude aanwezigheidscultuur. Als manager word je toch afgerekend op je output.’
Als hoogste baas van Content heeft zij natuurlijk iets makkelijker praten dan een middenmanager met keiharde dagelijkse doelstellingen. Sijmons houdt haar weekenden vrij en minimaal twee avonden per week wil ze helemaal niets anders, dan thuis zijn zonder verplichtingen.
‘Anders word ik chagrijnig’, vertelt ze. ‘Mijn werk is geweldig leuk, maar ik houd het toch strikt gescheiden van privé. Een diner met klanten kan ook gezellig zijn, maar is anders dan uit eten gaan met een vriendin. Lummelen tussendoor op werkdagen doe ik haast nooit. Ja, net als iedereen ga ik wel eens naar de tandarts. En soms loop ik even door de stad als ik een vestiging bezoek. Maar dat is het ook.’

 

Manager werkt gemiddeld 46 uur

 

Sijmons gaat vooral efficiënt met haar tijd om, misschien wel wat ouderwets: werk is werk en privé is privé. Niettemin maakt ze langere werkweken vergeleken met de gemiddelde 46 uur die onlangs uit het nieuwe Work/Life onderzoek van Management Team en Motivaction rolde.
Maar goed, verschil moet er zijn. De ene managementpositie vraagt eenmaal meer inzet dan de ander. Of dat ‘m nu zit in de verantwoordelijkheden, zakendineetjes of bijbehorende nevenfuncties.
En in de ene bedrijfscultuur worden lange dagen – lees lijfelijke aanwezigheid – meer op prijs gesteld dan in de ander.
Maar het verschil tussen managers die hun baan in veertig uur doen en managers die er tachtig uur voor nodig hebben, blijft toch wonderlijk. Zeker als het om min of meer het zelfde functieniveau gaat. Waar zit dat ‘m in?

Lekker druk
‘Persoonlijkheid’, zegt Anne-Lies van Overbeek van Get Organized. ‘Leiderschapstijl’, roept Germo Bekendam van het zelfde bedrijf. Beide professionele organisers komen nu al wat jaren bij allerlei managers en afdelingen over de vloer en verbazen zich allang niet meer om de enorme verschillen in zowel tijdsinvestering en leiderschapstijl. Want die twee, zo leert hun ervaring, zijn nauw aan elkaar verbonden. Chaos en troep kunnen weer symptomen zijn van inefficiënte werkprocessen, gebrek aan leiding of zelf een overkill aan leiding.
Bekendam bekent zelfs mensen te wantrouwen die zeggen dat ze alleen maar gedijen in chaos en drukte. ‘Dat is bijna hetzelfde als een junk die zegt dat hij pas stopt met trillen als hij zijn shotje heeft gehad. Chaos en tijdgebrek zijn een gedragspatroon dat zelfs verslavend kan werken. Maar dat mensen zich er veilig in voelen, maakt ze nog niet effectief als manager.’
Nee, durven de organisers wel te stellen, een rommelige afdeling kan makkelijk wijzen op grotere problemen. Maar een klinisch schoon kantoor wil nou ook weer niet zeggen dat er geen vuiltje aan de lucht is. Schijn bedriegt, weet Van Overbeek. ‘Je wilt soms niet weten wat er in kasten en de archiefkamer zit. Of er wordt ontzettend veel onnodig werk verricht, zoals alle e-mails uitprinten en archiveren. Dan ziet het er allemaal wel netjes uit, maar gaat er ontzettend veel tijd verloren. Alleen maar omdat de baas een controlfreak is.’

 

Stilvallen zonder schuldgevoel is soms erg moeilijk

 

Het is een herkenbare instinker, vooral voor managers die (net) vanuit hun vak zijn doorgegroeid naar een leidinggevende positie. Ze weten ontzettend veel van hun vroegere beroep en kunnen de uitvoering maar moeilijk loslaten. Ondertussen zijn ze bang om geen grip te krijgen als manager. Ze zijn altijd bereikbaar, plannen niets. Vrije tijd kennen ze niet. Een loos uurtje loopt direct weer vol met dingen die ze moeten doen. Stilvallen is heel erg moeilijk en levert schuldgevoel op.
Komt het al een beetje bekend voor? Bekendam geeft een beginnetje van de oplossing. ‘Maak eerst eens afspraken over je bereikbaarheid. Telefoontjes van nieuwe klanten mogen bijvoorbeeld altijd doorkomen, de rest niet. Stel een spreekuur in waarop medewerkers bij je mogen binnenlopen. Maar let wel, daarvoor moet je niet alleen leiding geven aan anderen, maar vooral ook aan jezelf.’

Ego strelend
Het verschil tussen een veertig of tachtigurige werkweek heeft vooral te maken met onzekerheid, volgens Willem Donkers, hoofd Communicatie en Fondsenwerving van Stichting Wereldkinderen (en voormalig directeur van Memisa en het vroegere Foster ParentsPlan). ‘Een kwestie van karakterstructuur’, zegt hij. ‘Maar je moet natuurlijk ook de juiste voorwaarden scheppen. Heb je wel gekwalificeerde mensen om je heen verzameld? Kun je hen vertrouwen of moet je alles controleren? Geef ze dan de beslissingsbevoegdheid en vrijheid om hun werk te doen. Breng het aantal overlegmomenten terug, houd de lijnen kort. Als je alles gaat controleren, durven mensen op den duur niets meer zelf te doen.’ En daarmee loopt niet alleen je afdeling of bedrijf vast, maar gaat er ook nog eens kostbare tijd verloren.
Sijmons van uitzendorganisatie Content trapt met alle soorten van genoegen de open deur in die in de praktijk toch zo vaak gesloten blijft. ‘Stel nu eens echt prioriteiten’, doceert ze. ‘Wil niet alles tegelijk doen, anders maak je niet alleen je zelf helemaal gek, maar ook je organisatie. Bewaar die klus liever voor later of doe het helemaal niet. Ga ook niet bij alles na of het wel gebeurt en check niet iedereen of ze hun afspraken wel nakomen. Ten eerste vind ik dat helemaal niet leuk om te doen en ten tweede zou ik er zelf gek van worden als iemand dat steeds bij mij zou doen. Ach, en dan kom je heus wel eens voor nare verrassingen te staan. Maar daar komt iedereen ook wel overheen.’
Er zijn kennelijk heel duidelijke manieren om efficiënter met je tijd om te springen en orde te scheppen in de dagelijkse chaos. Zou het met lange werkweken dan vooral om een hoop koude drukte gaan? Een kwestie van 'lekker belangrijk'?

 

Niet druk? Dus niet interessant

 

Een air van belangrijkheid kan Bekendam van Get Organized sommige managers die hij tegenkomt, niet ontkennen. ‘Ze scheppen er een enorm genoegen in om stapels papier opzij te kunnen schuiven om de koffie van hun visite een plekje te geven. Ik ken managers die altijd met een dikke map onder hun arm naar de koffieautomaat op de gang gaan. Ze zullen nooit hun mobiele telefoon uitzetten. Het is ook het type verslaving dat je ego streelt.’
Hoogtijd voor een bezoekje aan de psycholoog. Daar blijkt het allemaal heel begrijpelijk. ‘Het druk hebben is een goed teken in onze maatschappij’, legt Toon Taris uit. Taris is universitair hoofddocent arbeids- en organisatiepsychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij doet al jaren onderzoek naar werkdruk, overbelasting en workaholics (zie kader). ‘Als je het druk hebt, ben je namelijk belangrijk en krijg je erkenning voor je deskundigheid of positie. Hetzelfde geldt voor een chaos aan papieren op je bureau. Mensen die hun spulletjes aan kant hebben, zijn niet druk en dus niet interessant.’

Dekmantel
Chaos en drukte maken dus stoer en capabel, opgeruimde types zijn saai en incompetent, zo wil onze volkswijsheid. Maar dat wil nog niet zeggen dat alle mensen die werkweken van tachtig uur maken controlfreaks, sloddervossen en dikdoeners zijn. Neem lange werkdagen, in tachtig uur krijg je toch wel degelijk meer werk voor elkaar dan veertig uur?
Dat is maar ten dele waar, vindt organiser Anne-Lies van Overbeek van Get Organized. ‘Managers die lange dagen maken zijn niet zelden ’s avonds bezig met inhaalwerk. Ze zijn heus niet altijd productiever. Sommige doorwerkers proberen hun gebrek aan capaciteiten te verbergen. Ze hebben gewoon langer de tijd nodig om het werk af te krijgen. Of ze gebruiken drukte als dekmantel, om hun fouten te vergoelijken: ik heb het zo druk dan kun je mij dit toch niet verwijten?’

 

'Je in twee jaar over de kop werken is heel makkelijk'

 

Niettemin zijn er ook genoeg managers die lange dagen maken omdat ze van hun werk houden of hart voor de zaak hebben. Donkers van Stichting Wereldkinderen bijvoorbeeld heeft een 36-urig contract maar de duur van zijn werkweek wisselt sterk. De ene week telt die veertig uur, de andere week vijftig uur of meer. Afhankelijk of er ’s avonds vergaderingen zijn en vrijwilligerstrainingen in het weekend. Wat de stress weghoudt, verklaar hij zelf, is dat hij zijn werk niet saai vindt. ‘Ik hoef mij nooit af te vragen: waarom steek ik hier toch zoveel tijd in? Ik kan mij voorstellen dat je dat wel op een gegeven moment doet als je gemotiveerd wordt door aandeelhouderswinst’, aldus Donkers.
Niet dat hij als manager niet zo zijn eigen problemen met de factor tijd. ‘Bij organisaties als de mijne heb je eerder het gevoel dat je mensen dupeert als je je tijd verdoet. Dat is een heel direct en aangrijpend verband, maar je moet daar niet te lang bij stilstaan anders blijf je aan de gang. In dit soort werk kun je je makkelijk in twee jaar over de kop werken. Je moet wel op een gegeven moment kunnen loslaten, net als medici die de hele dag tussen zieken lopen.’ 
© Mirjam van Immerzeel

 

 

 

 

Portretten

1. ‘Het zou in veertig uur kunnen’

 

Loek Hogenhout (47), directeur marketing en strategie van Brunel International, denkt dat hij zestig à zeventig uur per week werkt. Hij telt het eigenlijk nooit op. In het weekend verricht hij alleen wat leeswerk. ’s Ochtends draait hij ‘productie’ en ’s middags is er meer tijd voor overzicht en visieontwikkeling. ‘Als ik heel erg efficiënt zou zijn en al het sociale er af zou krabben, dan zou het in veertig uur per week moeten kunnen. Maar dan is voor mij de lol er af. De sociale kant geeft mij juist zoveel energie.’
‘Hoeveel uren je werkt is een keuze. Je output hoeft niet beter te zijn als je tachtig uur werkt. Maar als de molen hard draait dan ga je er in mee. Je werkt er dus zelf aan mee. Lange werkdagen is alleen vol te houden als je ook kunt relativeren. Je moet geen slaaf van je werk worden. Ik heb mijn kinderen al hun zwemdiploma’s zien halen. Ik loop hard om te ontstressen. Dat mijn vrouw twintig uur werk, maakt ook dat ik dit tempo kan volhouden. Zij heeft ooit gezegd: Loek, we gaan er van uit dat je maandag tot en met vrijdag er gewoon niet bent. Dan is dat duidelijk en hoeven wij niet meer op je te wachten of hoef jij je niet meer te haasten. Daarom kan ik nu buiten spelen.’
 

2. ‘Van negen tot vraagteken’


Ivonne Veerbeek (41), directeur-eigenaar van Flex-Train (opleidingsbedrijf voor uitzendorganisaties) heeft twee jonge kinderen en werkt daarom op woensdag- en vrijdagmiddag niet, net zo min als in het weekend. Maar op doordeweekse avonden werkt ze ‘van negen tot vraagteken’. ‘Ik ga wel eens door om een achterstand weg te werken. Als mij man dan belt: Ivon, hoe denk je er zelf over? Dan weet ik genoeg, dan is het mooi geweest die dag.’
Veerbeek zegt te gedijen in haar versnipperde werkweek. Maar wat ook helpt is de wetenschap dat haar vele werk direct ten goede komt van haar eigen bedrijf, een zeer opwekkende motivatie. ‘Omdat de kinderen steeds meer hun eigen bezigheden op woensdagmiddag hebben, kan ik mooi tussendoor wat klusjes doen, voorbereiden, e-mails beantwoorden. Ik heb alles wat ik nodig heb op mijn laptop en ik kan dus overal werken. Dat geeft gek genoeg rust. Ik heb geen moeite om het werk los te laten. Ik vind het gewoon niet storend als ik even iets moet afhandelen. Ik heb namelijk genoeg rustmomenten tussendoor. En anders creëer ik die zelf. Ik kan iedereen aanraden de tijd te nemen voor een afspraak, ook al ga je soms liever door met een klus. Ik zeg afspraken niet af. Zo kan ik even mijn zinnen verzetten en krijg ik misschien een andere kijk op de zaak.’

 

 

Werkverslaving

Overwerk maakt nog geen workaholic

Bestuursvoorzitter Sijmons, onderneemster Veerbeek en directeur marketing en strategie Hogenhout maken toch al gauw dagen van tien tot vijftien uur, afhankelijk of ze een avond met relaties op stap gaan. Maar dat maakt ze nog geen workaholics die hun ‘probleem’ ontkennen of slechte timemanagers.
Het verschil tussen gezonde werklust en workaholic zit ‘m in motivatie en hersteltijd, legt Toon Taris uit, arbeids- en organisatiepsychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Uit onderzoek naar workaholics trekt hij een opmerkelijke conclusie: hard en lang werken is lang niet altijd slecht.
‘Uit onderzoek op een booreiland is gebleken dat een week lang zestien uur per dag hard werken mensen niet ongelukkig of ongezond maakt als ze vervolgens drie weken vrij zijn. In tegendeel. Hetzelfde geldt voor kleine zelfstandigen die vaak zestig uur of meer per week werken.’
Het effect van hard werken hangt niet alleen af van het type werk maar ook van het type mens dat je bent. Lang niet iedere buffelaar is daarom een workaholic, stelt Taris. ‘Iemand die niet kan loskomen van zijn of haar werk heeft een groter risico. Een metselaar bijvoorbeeld blijft ’s avonds niet piekeren over zijn werk van die dag. Mensen met een mentaal beroep zoals leidinggevenden, lopen die kans eerder. Voor een manager is het ook veel lastiger om te bepalen wanneer zijn werk gedaan is. Daarnaast spelen persoonlijke eigenschappen een belangrijke rol. Perfectionisme, gebrek aan vertrouwen en competitief gedrag zijn aanwijzingen. Als je maar doorgaat met hard werken zonder dat er een bijzonder voordeel tegenover staat, terwijl je wel de negatieve gevolgen ondervindt, dan mag je je zorgen gaan maken.’
© Mirjam van Immerzeel

 

 

foto: Patricia Nauta©

De Wereld in 2018 is het eindejaarsmagazine voor abonnees van Het Financieele Dagblad.

 

In CEO me! ontsluiten onder meer Mirjam Sijmons (ArboNed, ANWB), Pauline van der Meer Mohr (Erasmus), Karel Vuursteen en Caroline Princen (ABN Amro) het geheim van hun topcarrières. Benieuwd naar hun persoonlijke verhalen en beste carrièreadviezen? Bestel het boek hier en betaal geen verzendkosten.

 

FD Zomer is een zaterdagbijlage die ik in opdracht van Het Financieele Dagblad maakte, met mooie verhalen van correspondenten Maarten Veeger (Italië), Oene van der Wal (Duitsland), Joost van Mierlo en Mathijs Schiffers (Groot-Brittannië), Lex Rietman (Spanje).
 

CEOme.nl is een nieuwssite over ambitie, leiderschap en toezicht, met nationaal en internationaal nieuws, achtergronden, carrièretips en opinie.